ลงทุนแบบ Howard Marks กับสายลมแห่งการลงทุนที่เปลี่ยนผ่าน

“มันเป็นไปไม่ได้ ที่จะหยั่งรู้ว่าเมื่อไหร่ตลาดจะเป็นขาขึ้นหรือกำลังจะเป็นขาลง แต่สิ่งที่พอจะรู้ได้คือ ตอนนี้เราอยู่ตรงไหนของวัฏจักร พฤติกรรมของนักลงทุนรอบตัวเราจะสะท้อนบอกเราเอง” คงไม่มีประโยคใดอธิบายตัวตนของ คุณโฮเวิร์ด มาร์กส์  (Howard Marks) ผู้ร่วมก่อตั้ง Oaktree Capital Management บริษัทสินทรัพย์จัดการกองทุนที่มีสินทรัพย์ภายใต้การจัดการถึง 6 ล้านล้านบาท ได้ดีเท่าประโยคนี้อีกแล้ว  ใช่แล้วครับวันนี้ผู้เขียนจะนำบทความที่คุณโฮเวิร์ด มาร์กส์ เขียนถึงผู้ลงทุน มาเล่าสู่กันฟังในฉบับเข้าใจง่ายมาให้เพื่อนๆฟัง  ซึ่งบทความดังกล่าวชื่อว่า “Further Thoughts on Sea Change” “ความคิดเห็นต่อสายลมแห่งการลงทุนที่เปลี่ยนผ่าน” โดยผู้เขียนขอแบ่งประเด็นออกเป็น 3 ช่วงเวลาคือ อดีต ปัจจุบัน และอนาคตการลงทุน

อดีต

หากมองย้อนกลับไปในช่วงชีวิตการทำงานของมนุษย์การเงินหนึ่งคน หรือกว่า 40 ปีที่ผ่านมานั้น นักลงทุนล้วนแล้วเผชิญกับช่วงเวลาของอัตราดอกเบี้ยที่มีแต่ปรับตัวลดลง ตั้งแต่ช่วง 1980s เป็นต้นมา แม้ว่าบางช่วงเวลาอาจจะมีการปรับขึ้นลงของอัตราดอกเบี้ยสหรัฐฯ อยู่บ้างแต่โดยรวมแล้วนั้นแนวโน้มของอัตราดอกเบี้ยสหรัฐฯ คงเป็นขาลง

จนกระทั่งในปี 2008 ได้เกิดเหตุการณ์วิกฤตการเงินโลก GFC (Global Financial Crisis) หรืออีกชื่อเล่นว่าวิกฤตแฮมเบอร์เกอร์หรือซับไพรม์ ส่งผลให้ธนาคารกลางสหรัฐฯ หรือ Fed (The Federal Reserve) ต้องเข้าแทรกแซงตลาดการเงินโดยครั้งนั้นเป็นจุดเร่งของการปรับลดดอกเบี้ยนโยบายรุนแรงเข้าใกล้ระดับดอกเบี้ยศูนย์เปอร์เซ็นต์ เพื่อช่วยอุ้มเศรษฐกิจสหรัฐฯ ที่กำลังทรุดตัวรุนแรง

แม้ว่าต่อมาเศรษฐจกิจสหรัฐฯ เริ่มมีท่าทีฟื้นตัวได้บ้างแล้วในช่วงปี 2017-2018 และมีความพยายามจาก Fed ที่จะปรับขึ้นดอกเบี้ยเพื่อกลับเข้าสู่สภาวะปกติอยู่บ้าง แต่ก็ต้องเผชิญกับวิกฤตครั้งใหญ่ที่ไม่อาจคาดคิดนั้นก็คือวิกฤตโรคระบาดโควิด ปี 2020 ส่งผลให้ Fed ต้องเข้ามาแทรกแซงตลาดการเงินอีกครั้งตามเคย เพียงแต่ครั้งนี้นอกจากจะมีการปรับลดอัตราดอกเบี้ยนโยบายลง Fed ก็ได้มีการอัดฉีดสภาพคล่องเข้าสู่ระบบเศรษฐกิจผ่านตลาดการเงินอีกด้วย

โดยรวมแล้วระยะเวลาระหว่างปี 2009-2021 ถือว่าเป็นการคงดอกเบี้ยไว้ที่ระดับต่ำรอบใหญ่กว่า 13 ปี ซึ่งแน่นอนว่าไม่เพียงแต่เศรษฐกิจสหรัฐฯ สามารถฟื้นตัวได้อย่างยาวนาน แต่มูลค่าของสินทรัพย์เสี่ยงต่างๆ กลับปรับตัวเพิ่มขึ้นอย่างมหาศาลในระยะเวลาเพียงหนึ่งทศวรรษ อันมีผลจากต้นทุนทางการเงินด้านดอกเบี้ยที่ต่ำ และในช่วงทศวรรษดอกเบี้ยต่ำ (2009-2021) นั้น ได้สร้างพฤติกรรมการลงทุนรูปแบบใหม่ของนักลงทุนที่กล้าเสี่ยงมากขึ้นเนื่องจากความต้องการในผลตอบแทนที่สูงขึ้น (Seek for Yield) ท่ามกลางต้นทุนทางการเงินที่ต่ำ ทำให้ผู้คนกล้าที่จะกู้เงินมาขยายกิจการหรือลงทุนมากขึ้น รวมถึงได้เกิดพฤติกรรมการลงทุนรูปแบบอื่นๆ เช่น FOMO (Fear of Missing Out) หรืออาการกลัวตกรถนั้นเอง

ปัจจุบัน

เมื่อมีเหตุย่อมมีผลตามมาเป็นธรรมดาของโลกใบนี้ ผลกระทบจากการเร่งฟื้นเศรษฐกิจคือเงินเฟ้อที่ปรับตัวเพิ่มขึ้นรุนแรง โดยภายหลังการฟื้นฟูเศรษฐกิจช่วงปลายโรคระบาดโควิดในปี 2021 อัตราเงินเฟ้อได้ขยายตัวเพิ่มสูงขึ้นในปี 2021-2022 จน Fed ต้องเข้ามาแทรกแซงอีกครั้ง เพียงแต่ครั้งนี้เป็นการแทรกแซงเพื่อหวังให้เงินเฟ้อชะลอตัวผ่านการลดความร้อนแรงของเศรษฐกิจสหรัฐฯ และหนึ่งในวิธีคลาสสิคที่ Fed สามารถทำได้เพื่อชะลอความร้อนแรงของเศรษฐกิจ คือการลดสภาพคล่องของเงินหมุนเวียนในระบบลง หรือการทำให้ผู้ลงทุนหันมาถือสินทรัพย์ปลอดภัย รวมถึงการทำให้ต้นทุนทางการเงินสูงขึ้นเพื่อชะลอการใช้จ่ายและการลงทุนซึ่งจะมีวิธีใดที่ตรงไปมากกว่าการปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ย

การปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ยที่รุนแรงในปี 2022 จวบจนปัจจุบัน 2023 ส่งผลให้อัตราดอกเบี้ยสหรัฐฯ ขยับตัวขึ้นมาในช่วงระดับ 5.25-5.50% นั้นนับว่าเป็นสัญญาณของการสิ้นสุดยุคทศวรรษดอกเบี้ยต่ำโดยบริบูรณ์

อนาคต

อนาคตคือการมองไปข้างหน้า เฉกเช่นกับการลงทุนที่ต้องคาดการณ์ผลลัพท์ของการลงทุน จากที่กล่าวมาสิ่งหนึ่งที่จะเปลี่ยนแปลงไปในช่วงทศวรรษใหม่นี้คืออัตราดอกเบี้ยที่สูงกว่าทศวรรษที่ผ่านมาอย่างมีนัยสำคัญ ซึ่งนอกจากสภาพคล่องของเงินในระบบแล้ว อัตราดอกเบี้ยนับได้ว่าเป็นต้นทุนทางการเงินที่สำคัญที่สุดไม่แพ้กัน ในการกำหนดอัตราผลตอบแทนที่คาดหวังและความเสี่ยงของการลงทุน

ด้านคุณโฮเวิร์ด มาร์กส์ ได้ให้มุมมองที่น่าสนใจในยุคเปลี่ยนผ่านของอัตราดอกเบี้ยนี้ เพื่อให้นักลงทุนเฝ้าระวังไว้อยู่ด้วยกัน 7 ประการ

1. การเติบโตของเศรษฐกิจโลกในระยะยาวมีแนวโน้มชะลอตัวลง หรือเข้าสู่ยุคเติบโตช้าเมื่อเทียบกับทศวรรษที่ผ่านมา

2. อัตรากำไรขั้นต้นของธุรกิจมีแนวโน้มลดน้อยลง

3. อัตราหนี้เสียในระบบการเงินมีแนวโน้มขยายตัว

4. นักลงทุนอาจไม่สามารถคาดหวังผลตอบแทนการลงทุนที่มุ่งเน้นการเปลี่ยนแปลงของการเพิ่มขึ้นในมูลค่าทรัพย์สินดังที่เป็นมาในทศวรรษที่ผ่านมา

5. ต้นทุนทางการเงินหรือดอกเบี้ยไม่ได้มีแนวโน้มจะปรับลดลงกลับไปดั่งทศวรรษที่ผ่านมาในเร็วๆ นี้

6. ความคาดหวังของกลุ่มนักลงทุนอาจจะไม่ค่อยกล้ามากนักเมื่อเทียบกับทศวรรษที่ผ่านมา

7. ธุรกิจจะเผชิญกับความยากลำบากในการจัดหาแหล่งเงินทุนมากขึ้น

ทว่าเหตุการณ์ที่คุณโฮเวิร์ด มาร์กส์ คาดการณ์ดังกล่าวนั้น แม้ว่าอาจจะดูไม่ปกติเมื่อเทียบกับเหตุการณ์ในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา แต่กลับเป็นเหตุการณ์ที่ดูใกล้เคียงกับสถานการณ์ที่ควรจะเป็นในระบบทุนนิยม เมื่อไม่ได้มีการแทรกแซงจากธนาคารกลาง หรือ Fed มากนั้น แต่อย่างไรก็ตาม คุณโฮเวิร์ด มาร์กส์ ก็ไม่ได้ชี้นำให้นักลงทุนจะกังวลจนเกินไปว่าอัตราดอกเบี้ยจะพุ่งสูงเกินกว่า 10% ดั่งเช่นในช่วงต้นของยุค 1980s

Source:

Oak Tree Capital; https://www.oaktreecapital.com/docs/default-source/memos/further-thoughts-on-sea-change3dda4540-569f-4415-9a5b-004fbabf06d4.pdf?sfvrsn=c3cc5166_4

Fed; https://www.federalreserve.gov/monetarypolicy/bst_recenttrends.htm

โดย ธนทัต มัตยะสุวรรณ (Thanathad Mattayasuwan)
Product Strategy and Development Group